• (050) 296-6668,
  • (051) 296-6668,
  • (055) 296-6668,
  • (070) 296-6668

Üçlü sinir ağrılarında radyofrekans termokoaqulyasiya

Üçlü sinir ağrısı nədir?

Üçlü sinir agrıları: üzün bir tərəfində olan dəhşətli ,dözülməz, şimşək vari,ildirim çaxar şəkilli agrilardan ibarətdir.Bu agrilari pasientlər alt və ya üst dişləri nahiyyəsində hiss edirlər ,bəzən isə bunula əlaqədar olaraq xəstələr saglam dişlərini belə çixartdirilar.Bundan sonra diş çıxartdirmaqlarina baxmayaraq xəstlərin agrilari qalmaqda davam edir.Belə oldugu halda xəstələr agrinin səbəbini arasdirmaq üçün gecdə olsa nevropatoloqlara müraciət edirlər.Bu agrilarin özünə məxsus xarakteristikasi vardir.Belə ki bu tipli xəstələr yemək yeyərkən su işərkən,diş firçalayarkən agrilarin şiddətlənməsinə gətirib çixarir.Ona görədə bu tipli xəstələr bəzən yeməkdən və içməkdən imtina edir.

3lu_sinir_1

Üçlü sinirin müalicəsində bir necə metod istifadə olunur.Dərman müalicəsi ,fizioterapevtik ,cərrahi müalicə .Amma təəssüflər olsun ki xəstələr uzun müddət agri azaltmaq üçün istifadə etdikləri dərmanlara qarşi ilkin olaraq öyrəşmə yaranir,beləliklə istifadə etdikləri tabletləri sayini, dozasini artirmaq məcburiyyətində qalirlarki agrilari azalsin.Ancaq dərman dozalarini artirilmasi isə son olaraq qaraciyər ,böyrək çatmamazliqlari yarada bilir.Son zamanlar isə daha yaygin olaraq istıfadə olunan radiofrekans termokoaqulyasiya metodudur.Bu metodun kəşfindən sonra xəstələrdə mükəmməl nəticələr əldə olunmuşdur.

Radyofrekans termokoaqülasiya nədir, necə təsir edir?


1960-cı illərdən başlayaraq insan orqanizminin müxtəlif bölgələrində ağri ilə əlaqədar olaraq sinirlərin təxribatina yönəlik olaraq radyofrekans termokoagülasiya metodu tətbiq olunmaga başlanmişdir. Radyofrekans termokoagülasiya (RF), radyofrekans enerjisi ilə yüksək temperatur yaradılaraqdan sinir ötürücülüyünün durdurulmasıdır. Ağrı müalicəsində bu metod istifadə olunaraq ağrı ötürən sinir lifləri fəaliyyətinin zəiflədilməsidir(tam məhvi deyil,yenidən sinirlər bir müddətdən sonra canlanir). Radiofrekans zamanı 500.000 Hz kimi çox yüksək frekansta göndərilən və radyo dalğalarına bənzəyen bu axın çevrədə hər hansı bir zədələnmə yaratmadan tək bir nöqtədə məqsəd yönlü zədə yaratmaqdadır. Son illər ərzində bu metod daha da inkişaf etdirilərək daha güvənilirli və etibarli hala gətirilmişdir.

3lu_sinir_2

Üçlü sinir ağrılarinda xüsusi radiofrekans iynə-elektrod sistemi ilə yanaqdan daxil olunaraqdan kəllə əsasinda üçlü sinirin nüvəsinin (Gasser qanqlionunun) yerləşdiyi foramen ovaleyə skopiya kontrolunda çatılır. Bundan sonra radyofrekans enerjisiyle kontrollu olaraq temperature verilərək lezyon (məqsəd yönlü zədə) olunur və bu yolla ağrı aradan qaldırılır. Bu zaman iynənin –elektrodun daxil olundugu yerdə hər hansı bir kəsik izi yoxdur-yəni qapalı bir əməliyatdır.

Radyofrekans termokoaqülasya öncəsi nə kimi hazırlıqlar gərəkir?

  • Radyofrekans uygulamasından önce hekiminizden yöntemi size ayrıntılı olarak açıklamasını isteyin. Hekiminiz sizden yasalar gereği yazılı onam isteyecektir.
  • Hekiminizi diğer tüm rahatsızlıklarınız, kullandığınız ilaçlar, varsa allerjiye neden olan etkenleri ve ilaçlar konusunda bilgilendirin. E vitamini, glukozamin, sarımsak,gingeng gibi bitkisel ilaçlar da kanamaya yol açabilir.
  • Aspirin dışındaki tüm kan sulandırıcı ilaçların kesilmesi gerektiğinden ilgili doktorunuza danışmanızda fayda vardır.
  • Müdahaleye giderken daha önce yapılmış tüm tetkiklerinizi, MR, bilgisayarlı tomografi, laboratuar bulgularını yanınızda götürün.
  • Rahat kıyafetler giyin ve saat, yüzük ve diğer mücevherlerinizi evinizde bırakın.
  • İşlemden önce en az 4 saat önceden su ve gıda alımı kesilmelidir. Ancak diğer sistemik hastalıklar nedeniyle alınması gerekli olan ilaçlar az bir miktar suyla alınabilir.
  • İşlem sırasında sedasyon adı verilen yüzeyel anestezi işlemi uygulanacağından yalnız eve dönüşe izin verilmez. Bir refakat ile birlikte gelinmelidir.

3lu_sinir_3

Üçlü sinir ağrısında radyofrekans termokoügülasyon necə tətbiq olunur?


Dərman müalicəsindən lazimi fayda görə bilməyən,və yaxud dərman və alternative müalicələrlə agri control altina alina bilməyən xəstələrdə tərcih oluna biləcək metod radyofrekans termokoagülasyon (RF) ilə trigeminal (Üçlü) sinirin ağrıyı ötürən liflərinin kontrollu olaraq yandırılması işləmidir. Bu metodun digər üsullara olan (sinire gliserol injeksiyasına,alkoqolizasiyaya ) üstünlüyü, sinirdəki ötürücülüyün daha kontrollu olaraq kəsilməsidir.

3lu_sinir_4

İstənilən hər hansi bir sinir radiofrekans metodu ilə yandırıldıqdan sonra həmin sinir təkrarən bərpa olur. Bu səbəbə görə də, trigeminal sinirin yandırılmasından sonra da sinir bir müddət sonra yeniden canlanmaya başlayır və qanuna uygun olaraqda üzdəki agrilar yenidən yaranmaga başlayır.Ona görədə bu metod vasitəsiylə üçlü sinir xəstələri ortalama olaraq 3 (üç) il ilə 8 (səkkiz) il arasında agrısız olaraq yaşaya bilməkdədirlər. Ağrısı yeniden başlayan xəstələrdə isə bu yöntem tekrarlanabilir.Ancaq ikinci radiofrekansdan sonra isə daha uzun müddətə xəstə agrisiz olmaqdadır.

Radiofrekans termokoaqulyasiya hansı şəraitdə və necə tətbiq olunur?


    • Müdaxilə əməliyyatxana şəraitdə icra olunur. Sırtüstü yatırıldıqtan sonra girişimin olunacağı yanaq bölgesi lokal anesteziya ilə uyuşturulur.
    • Bu sırada qan təzyiqi , ürək vurgusu və tənəffüsün sayı bir anesteziyolog tərəfındən davamlı olaraq təqib edlir.
    • C -qollu skopiya kontrolunda kəllə əsasında olan foramen ovale vizualizə olunaraq xüsusi elektrod – iynə vasitəsiylə Qasser qanglionuna ulaşılınılır.
    • İğnenin yeri radyolojik olarak doğrulandıqtan sonra radyofrekans vasitəsiylə stimulyasiya olunaraq pasientdən agri olan şaxənin lokalizasiyasi təyin olunur.
    • Bu şəkilde iynənin doğru yerde olduğundan əmin olunduqdan sonra radyofrekans enerjisi ilə sinirin ağrını daşıyan lifləri kontrollu olaraq yandırılır. Prosedura zamani xəstə qəti olaraq agri hiss etmir. Yanma işləmi bir dəqiqə davam edir. Trigeminal sinirin bir neçə şaxəsi tutulmuşsa iki və ya üç dəfə bir dəqiqə olaraq sinir yandırilir. İşlemin tamamı maksimum olaraq 30 dəqiqə qədər davam edir.

3lu_sinir_5

3lu_sinir_6
3lu_sinir_7

Radyofrekans termokoagülasyon ağrılımıdır?


Radyofrekans işlemi müddətində xəstə yatızdırılır. Ancak trigeminal sinirin hansı şaxəsinin tutulduğunun anlaşılabilmesi üçün proseduranin başlangıcında xəstənin bir müddət oyanıq olması və verilən suallara adekvat cavab vermesi gerekir. Bu süre bir neçə dəqiqəyi geçmez.

Üçlü Sinir ağrisinda radyofrekans termokoagulyasiyanin risqləri nələrdir?


Diğer beyin ameliyatlarıyla müqayisədə risqi az olan bir metoddur ,ancaq yenədə nadir də olsa ciddi yan təsirləri olabilir; buna görədə bu metodunsadece beyin cerrahları tarafından yapılmalıdır.

Bunlar arasında ən sıx görüləni göz qırpma refleksinin itməsinə bağlı olaraq gözdə konjunktivit-keratid-lökom kimi görmə problemləri yarana bilər. Bunun rast gəlmə ehtimali %2-3 qədərdir və göz qoruyucu dərmanlarla 3-6 ay müddət ərzində yaxşilaşir. Buna görədə əməliyattan sonra xəstələrdə bulanıq görmə və ya göz qızarması olarsa mütləq olaraq göz həkimindn tovsiyyələr alinmalidir.

Radyofrekans tətbiq zamanı ola bilən ən önəmli yan təsiri bölgedeki uyuşukluğa rağmen xəstələri rahatsız edən başqa bir ağrı tipinin ortaya çıxmasıdır. Bu ağrıya “anesteziya dolorosa” yəni anesteziya olan bölgədə fərqli bir agri tipidir. Bu ağrı davamlı yanıcı və qalıcı bir ağrıdır.Bu risq 1000 xəstədən 1-ində rast gəlinə bilinir.. Bu ağrıya qarşı müxtəlif dərmanlar istifadə olunur. Radyofrekansın risqi, açık cərrahi qədər deyildir.

Üçlü Sinir ağrisinda radyofrekans termokoaqulsiya kimlərə tətbiq olunmaz?


Radyofrekans termokoagülasyon qanama (laxtalanma) problemi olan hastalarda, dəridə infeksiya olanlarda,infeksion xəstəliklər zamani, yüksək temperaturda olan xəstələrdə tətbiq olunmaz.

Üçlü Sinir ağrisinda radyofrekans termokoagülasyadan nə gözləyək?


Bu proseduradan sonra xəstənin agrilari azalir , itir. Xəstə özünü çox rahat hiss edir. Sanki “təkrarən dünyaya gəlmişəm” deyir.Radyofrekans uygulaması sonrasında xəstənin tutulan sinir bölgəsində diş çəkimi sırasında lokal anesteziya tətbiqindən sonra olduğu kimi bir uyuşuqluq meydana gəlir. Ancak bu uyuşuqluq qalicidir (sinir təkrarən canlanmaga başlayanda bu uyuşuqluq kecib gedir). Əgər bu proseduradan sonra uyuşuqluq yaranirsa demək prosedura müvəffəqiyyətlə icra olunmuşdur (yəni sinir yandırılmışdır). Bundan sonra xəstələrdə 3-8 il müddətində ağrı ortaya çıkmaz. Trigeminal nevralji dayanılması en zor ağrılardan birisidir. Hasta aylarca yemek yiyemez, su içemez, traş olamaz. Radyofrekans ise ancak bu tip hastalarda uygulanır. Bu nedenle hastalar böylesi bir uyuşukluğa razı olur noktadadır.

Üçlü Sinir ağrisinda radyofrekans termokoagulyasiya neçə dəfə tətbiq olunur?


Radyofrekans adətən bir dəfə , bəzi xəstələrdə isə iki (üç) dəfə tətbiq olunur. Daha sonra uzun illər boyunca xəstə ağrısız yaşayır. Ağrı təkrarən bir neçə ildən sonra başladığında öncə dərman müalicəsi ilə xəstənin ağrısı kontrol altına alınmağa çalışılır, yetmediyi təqdirdə yenidən prosedura müvəffəq şəkildə icra olunur.Radyofrekans uygulamasından bir gün sonra xəstə işinə başlayabilir. Bu müdaxilə xüsusiylə 50 yaşın üzerindeki xəstələrdə tərcih edilen bir yöntəmdir

Professor Doktor Əliosman Qədimbəyli
  • Tibb Elmləri Doktoru, Professor
    Əliosman Elbəniz oğlu Qədimbəyli
  • Doktor haqqında ətraflı məlumat
  • Telefonlar:
  • 050 296 66 68
  • 051 296 66 68
  • 055 296 66 68
  • 070 296 66 68
  • Ünvan: Medera Hostpital, Naxçıvani küçəsi 53