Fəqərə Hemangeomasi (Damar Şişi)

Hemangeoma damar mənşəli şişdir .Bədənin bir cox yerində rast gəlindiyi kimi onurgada da rast gəlinir. Vertebra  (fəqərə) cismində ki  hemajiomlar butun onurga şişlərinin  4 %- ni təşkil edir. Fəqərələrdə olan hemangeomalar digər hemangiomalrin 75 % təşkil edir. Hemanjiyomlar damar bozukluklarına bağlı damarın genişleyip tümör (şiş) görüntüsü almasıdır. Hemanjiomlar ən cox kavernöz olmaqla bərabər kapilyar, kavernoz və ya venöz yapılardan qaynaqlanan, çox yavaş böyüyən xoş xassəli  qamartamotöz törəmələrdir . Bunlarin böyüməsi çox yavaşdır.

Şişin konturlari  düzenlidir.  Hemangiomalar adətən təsadüfü olaraq radyolojik görüntülemelerdə  aşkarlanir və adətən  nevroloji defisit , her hansi bir şikayət (80-90  faiz hallarda) verməzlər .  Bu şiş görüntülü hemangeomalar qanama risqi cox cox az (1 %) olsada , feqerede yerləşdiyi yer cox önəm , əhəmiyyət kəsb edir. Çünki yerləşdiyi yerdən asili olaraq əgər boyuyərsə bu zaman onurg abeynini və sinir kokcüklərini sixaraq təhlukəli hallara səbəb ola bilər. Hemangeomalar ən cox aşagi döş fəqərələri və yuxari bel fəqərələri (L1, L2, L3, L4 yəni Lomber Fəqərə (L)  )  səviyyəsində rast gəlinir.. 20-30 faiz hallarda hemangeomalar eyni xəstədə cox sayda rast gəlinir, yeni eyni zamanda bir necə fəqərədə müşayidə olunur..

Hemangeomali xəstələr əsasən iki qrupa bolunur.. 1.simptomlu və 2.simptomsuz

Simptomsuz hemangioma—hemangimoya malik olan xəstələrin əksər hissəsi (80-90 faizi) təsadufən mrt , kt muayinesində tapilir və hər hansi simptomu , əlaməti  (agri və.s)olmur..

Simptomlu Hemangioma–  Hemangiomaya malik xəstələrin cox az qismində hər hansi bir symptom olur.Hemageomanin boyukluyundən, ,yerleşməsindən, fəqərə pedikuluna yayilmasindan, epidural sahəyə uzanti gostərməsindən, qanamasindan, yerləşdiyi fəqərədə siniq torətməsi ilə əlaqədar onurga kanalina və  sinir kokcuklərinin  sixilmasi  nəticəsində hemangioma xəstədə symptom, əlamət, nevroloji deficit yarada bilir.  Semptomatik hastaların başlangıç şikayetleri çoğunlukla lokalize ağrı ve spazmdır (2). Ağrı vertebral hemanjiomlu hastaların %20 kadarında vardır.

Bu hastalarda sırt ağrısının nedenleri çoğunlukla hemanjiomdan ziyade dejeneratif eklem hastalığı, spondiloz, disk herniasyonları veya diğer kas-iskelet sistemi hastalıklarına bağlı olabilir. Ancaq hemangioma agrisinin ozone məxsus xarakteri ondan  ibarətdirki əksər hallarda xəstə ayaq ustə dayanarkən agrisi artir ancaq uzanarkən agri azalir (təbii ki bu haqqda son qərari həkim verir)

Fəqərə  Hemangeomasinin Diaqnostikasi

Onurga sutununda olan hemangeomanin diaqnozunun qoyulmasi ucun əsas muayinə metodu MRT Və Kt-dir,.  Mrt muayinesində  hemangioma T1, T2 rejimlərində  hiperintens olaraq gorulur, Kt muayinəsində isə “ari şani” goruntusu verir.

Fəqərə Hemangeomalarinin Mualicəsi

 Hemangeomalar təqib, müşahidətələb edən bir xəstəlikdir.Bunlar Doğuştan gelen bir durum olduğu için tüm hayatı etkileyebilir. Bu yüzden hasta ve hasta yakınları tedavi başlangıcından durumun ne kadar önem arz ettiği bilmeliler. Omurgadaki bu hemanjiyomlar da diğerleri gibi iyi huylu tehlikesi olmayan yapılar olsa da büyüyen hemanjiyomlara zamanında müdahale etmek çok önemlidir. Omurga hemajiyomlar bel bölgesinde yer aldığı için ürettiği ağrılar ile kişinin sosyal hayatı etkilenmektedir.

 Asemptomatik hemangeomalarin prognozu musbətdir.  Ancaq dinamiki muşahidədə olunmasi vacibdir..

Aqressiv Simptomaktik Hemangeomalar isə ciddi şəkildə araşdirma və zamaninda doğru qərar verilməsini tələb edir.Belə ki,  hemangeomanin olcusu, boyuməsinin surətlənməsi, epidural sahəya dogru inkişaf edərək onurga beynini və sinir kokcuyunun sixilmasindan asili olaraq əgər xəstədə ciddi nevroloi defisitlər verərsə bu zaman cərrahi mudaxilə lazimdir..

Hemangeoma Müalicə Metodlari;

• Embolizasiya,
• Skleroterapiya
• Cərrahi mudaxilə (dekompressiya və stabilizasiya),
• Vertebroplastika və kifoplastika
• Radioterapiya

Yuxarıda verilen yöntemler hemangemanin  quruluşu, büyüklüğü, ən önəmlisi yeri və gedişatına görə doktor tərəfındən planlanır. Ayrıca bel bölgesinde ki bu hemanjiyomlarında kicikdə  olsa patlayaraq qanamalara səbəb olduğunu unutmayaq.

Neyrocərrah Əliosman Qədimbəyli tərəfindən fəqərə hemangeomasi olan xəstələrə 15- 20 dəqiqə ərzində vertebroplastika icra olunaraq onurga agrilarindan azad olunmaq mumkundur.

Vertebroplastika Və Kifoplastika Nədir?   Əməliyyatxana şəraitində  steril muhitdə, narkozsuz, agrisiz, qansiz şəkildə ,  C- qollu skopiyanin müşayiəti əsasinda xususi iynə vasitəsiylə hemangeoma olan fəqərəyə daxil olunur (osteoporoz siniğı olunan fəqərə) oraya xüsusi sümük sment maddəsi vurulur. Prosedura zamani xəstə oyaq olur, xəstənin ozu ilə həkim sohbət edir, agri həmin dəqiqə azalir. 15 dəqiqə sonra xəstə palataya verlir.Proseduradan 3 saat sonra xəstə evə yazılır.